بررسی تأثیر سفرهای زیارتی بر سیاست منطقه ای و روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران با عراق نوین

این نوشتار کوشیده است بر اساس تلفیقی از نظریه فلیمز در معیارهای رهبری و نظریه میترانی در جبر کارکردی برای همکاری و نظریه سازه انگاران مبنی بر تأثیر هنجارها بر رفتار سیاسی کنشگران، کارکرد سفرهای زیارتی شیعیان ایرانی به عراق را برسیاست منطقه ای و روابط ایران و عراق نوین بررسی کند. این نوشتار به روش توصیفی و تحلیلی درصدد طرح این پرسش است که گردشگری مذهبی چه تأثیری بر سیاست منطقه ای و روابط خارجی ایران با عراق نوین داشته است؟ فرض پژوهش آن است که با توجه به تأثیر هویّت شیعی بر سیاست گذاری ایران، سفرهای زیارتی به جبر کارکردی برای همکاری در میان دو کشور و موجب تقویت روابط و ائتلاف ایران با عراق شده، و زمینه ساز عملی شدن سیاست اتحادیه اسلامی در خاورمیانه از رهگذر تجربه تعمیق همکاری با عراق خواهد شد. یافته ها نشان می دهد مهم ترین کارکردهای سفرهای زیارتی برای سیاست منطقه ای و روابط ایران و عراق عبارت است از: زمینه سازی سفرهای زیارتی برای همگرایی اسلامی، بازتعریف «هویّت اسلامی» و بهره مندی از کارکرد سرزمین زدایی سفرهای معنوی، تبدیل مرزهای جنگ به مرزهای صلح، جلوگیری از باز طرح اختلاف های سیاسی و اتکای جمهوری اسلامی ایران به قدرت نرم درعراق نوین، و اثر معناگرایی زایران بر خشونت گریزی و ایجاد صلح در منطقه، و مشارکت در امر بازسازی عراق با تمرکز بر بازسازی عتبات عالیات. با تحلیلی سازه انگارانه سیاست و روابط ایران در قبال عراق نوین مبتنی برتقدّم هنجار بر منافع صورت بندی شده است.